Bakım Hatalarından Kaynaklı İSG Risklerini Minimize Etme

İşyerlerinde üretim ve hizmet amaçlı birçok ekipman, araç ve makine kullanılmaktadır. Sürekli çalışır halde olması gereken ve sürekliliği sağlamak amacıyla haddinden fazla yüklenilen makinelerden kaynaklanan iş kazaları, toplam iş kazası oranı içinde önemli bir yer tutmaktadır. İş güvenliği kapsamında iş kazalarını önlemek amacıyla alınacak tedbirlerin bu nedenle belirli bir öneme sahip olduğu görülür. Düzenli olarak bakım yapılması gereken ekipman ve makinelerin ihmal edilmesi, bakım hatalarından kaynaklı iş güvenli riski oluşmasına neden olur.

Bu nedenler bakım hatalarından kaynaklanan İSG risklerini minimize etmek ve hatta  ortadan kaldırmak için, belirli bir takvim dahilinde uzmanlar aracılığı ile ekipmanların bakımlarını yapılması, eksikliklerinin giderilmesi ve arızalarının üstesinden gelinmesi önem arz eder. Haftalık gözle ve manuel kontrol, aylık düzenli bakım, 3 aylık ve 6 aylık periyotlarda ağır bakımlar ve yıllık olarak genel bakım şeklinde makinelerin sürekli aktif ve verimli olması sağlanabilir. Bu verimlilik sağlanırken iş güvenliği açısından da gerekli önlemler alınmış olur.

Çalışanlardan kaynaklı hataların önüne geçmek için ise belirli eğitimlerin verilmesi ihtiyacı doğabilir. Makinelerin düzenli bakımları yapıldığı sürece çalışanların da mesai saatleri ve uzmanlık alanları düzenlenerek iş kazası riski minimize edilebilmektedir. Bu konuda çeşitli bilimsel yaklaşımlar olmakla birlikte, pratiğe dökülmesi açısından, en faydalı olanlar işyeri koşulları gözetilerek seçilir ve uygulanır.

İş Güvenliğinde Bakım Hataları Kimin Sorumluluğunda?

İşyerlerinde bakım hatalarının kimlerin sorumluluğunda olduğu açıktır. Öncelikle işletme sahibi veya yöneticisi bu bakımların yaptırılmasından sorumludur. Tüm iş güvenliği önlemlerinin alınmasından da sorumlu olduğu unutulmamalıdır. Gerekli tedbirler alındıktan sonra oluşabilecek problemlerde ise ihmal ayrıca değerlendirilir. İlk kontrol edilecek listenin periyodik bakımlar olduğu unutulmamalıdır. Bu konuda yapılacak bir ihmal söz konusu müeyyideleri artıracağı gibi çalışanların sağlığı açısından da tehdit oluşturur.

İşveren kurumsal yapısında bulunan birim amirleri ve yöneticilerle iş birliği yaparak görev dağılımı gerçekleştirir. İşe uygun istihdam kuralı ile ekipmanların kullanımı konusunda tamamen yeterli ve lisanslı bireylerin çalıştırılması gerekir. Herkesin üzerinde düşen yeterliliğe sahip olduğu kuruluşlarda iş kazası oranının oldukça düşük olduğu gözlenir. Ülkemizde de bu yaklaşıma uygun olarak istihdam politikalarını revize edilmesinde fayda vardır. Ağır iş makinelerinde mesleki yeterliliği olmayan kişilerin çalıştırılması ve bir de üzerine bakımlarının ihmal edilmesi, tüm çalışanların sağlığını tehdit edebileceği gibi diğer yandan işyerinin güvenliğini de büyük bir risk altına sokar.

Bu nedenle gerek iş güvenliği koordinesinde gerekse işveren açısından bakım hatalarının yenilenmemesi için gerekli tüm teorik ve pratik önlemlerin alınması son derece hassas bir konudur. Büyük yatırımların olduğu işletmelerde bu konuda taviz verilmemesi gerekliliği, acı örnekler ile sürekli sektöre hatırlatılmaktadır.

İSG Kapsamında Periyodik Bakımların Değerlendirilmesi

İş sağlığı ve güvenliği kapsamında periyodik bakımların değerlendirilmesi İSG Kurulu tarafından yapılmalıdır. Düzenli olarak bakım gerektiren tüm makineler ve araçların elden geçirilmesi, öncelikle kullananların gözünden olası arızaların tespiti ve gerektiği durumlarda servis çağırılması gibi hususlara dikkat edilmelidir.

İşyerinin kendine özgü makinelerinin düzenli olarak servis ve uzman tarafından bakımdan geçirilmesi, çalışma süresini de uzatır. Makinelere ait bileşenlerin sürekli takılıp çıkarılması, çalışmak için ayrılmış alanın dar olması veya yeterince aydınlatılmamış olması, kullanılan ekipmanlara hakim olunmaması, işi belirli ve kısıtlı bir sürede yetiştirme konusunda baskı kurulması ve buna bağlı olarak makinenin aşırı zorlanması, işe başlayan çalışanla bitiren çalışanın farklı kişiler olması ve makine üzerinde çalışan birden fazla grubun eşgüdüm sağlayamaması da bakım hatalarına ek olarak risk oluşturabilecek durumlardır.